Van revolutie tot monkellachje
Hans Demeyer
Over Clausewitz
van Joost de Vries
In tijden waarin artistieke festivals en hoogleraren pogen het maatschappelijk belang van de kunsten te onderstrepen, schrijft Joost de Vries met zijn debuutroman Clausewitz een ambiteus boek over de relatie tussen kunst en oorlog. Hij bekijkt het thema vanuit een historisch perspectief waarin hij modernisme en postmodernisme zowel na als…
Brokstukken van alfabetten
Gaston Franssen
Over Onder de bladerkronen
van H. H. Ter Balkt
In zijn nieuwste bundel, Onder de bladerkronen, lijkt H. H. Ter Balkt echter een andere toon aan te slaan. De gedichten zijn melancholischer, soms zelfs op het defaitistische af. De dichter slaagt er niet in de fragmenten te verenigen tot een eenheid die redding zal brengen. De mythische oerstaat blijft…
De dingen lopen zoals ze lopen moeten
Willem van Zadelhoff
Over Vliegtijd
van Els Moors
Met haar recent verschenen verhalenbundel Vliegtijd laat Els Moors zien dat ze er niet alleen als dichter, maar ook als prozaïst mag wezen. Haar kracht is niet het verzinnen van absurdistische situaties, maar de absurdistische blik waarmee ze de werkelijkheid bekijkt.
Oorlogje spelen
Barber van de Pol
Over Het Derde Rijk
van Roberto Bolaño
Roberto Bolaño was nog jong toen hij Het Derde Rijk voltooide. Een echt grote roman kan ik het niet vinden. 2666 schreef hij aan het eind van zijn leven. Dat is een boek waarvan je er niet veel hebt. Hoe kwam hij aan het eind van zijn leven zo goed?
Profeten van de groei (2)
Daniël Rovers
Over De prooi
van Jeroen Smit
Over Nina
van Eric Smit
Ondanks al hun verdiensten, doen de biografiën van bedrijfsfalen van Smit, Depuydt, Van der Boon en Van der Marel en (opnieuw) Smit, verlangen naar meer. Verslaggeving aangevuld met analyse én oordeel. Ik zou zo’n boek, waarin de achtergrond van al dat bedrijfsfalen wordt toegelicht, graag lezen. Tweede deel van 'Profeten…
Profeten van de groei (1)
Daniël Rovers
Over De Kloof
van Piet Depuydt
Over De vastgoedfraude
van Vasco van der Boon en Gerben van der Marel
De recente verkoopcijfers van boeken als De kloof van Piet De Puydt, Nina van Eric Smit, De vastgoedfraude van Vasco van der Boon en Gerben van Marel en Het Drama Ahold en De Prooi van Jeroen Smit, zou kunnen worden toegeschreven aan een onbehagen over het geld = succesdenken. Dit…
Oppervlaktespanning
Matthijs de Ridder
Over Dieperik
van Leo Pleysier
In zijn vroegere werk heeft Leo Pleysier alleszins laten zien dat hij met minimale middelen een maximaal effect wist te sorteren. De volle betekenis van zijn boeken wordt vaak pas duidelijk na een paar dagen herkauwen of geeft zich slechts prijs in samenhang met de rest van het oeuvre. Op…
De patstelling voorbij
Frank Keizer
Over Menens
van Marc Reugebrink
Het verlangen om voorbij de postmoderne twijfel te komen is een constante in het werk van Marc Reugebrink. Zijn we werkelijk gedoemd 'halverwege niets en niets', tussen vrijblijvende twijfel en absolute zekerheid, te blijven steken? Wat ligt er voorbij het halfweg?
Stollend beton
Rokus Hofstede
Over La Carte et le territoire
van Michel Houellebecq
Een eenduidige moraal, tendens of boodschap valt uit La Carte et le territoire, de nieuwste roman van Michel Houllebecq, niet te distilleren. Dit zou kunnen verklaren waarom de critici er tot nog toe zo weinig zinnigs over hebben gezegd. Wat wel gezegd kan worden is dat La Carte et le…
Een antiheroïsche mensengeschiedenis
Erwin Jans
Over De poort van de zon
van Elias Khoury
Hoe vertel je het verhaal van het Palestijnse volk? Dat is een vraag die niet alleen politieke, maar ook literaire dimensies en consequenties heeft. In Poort van de zon combineert Elias Khoury op een indrukwekkende wijze de Arabische verteltraditie met de eisen van de moderne romankunst.
Naar een dorre tak
Christophe Van Gerrewey
Over Freedom
van Jonathan Franzen
Niets is over het hoofd gezien om Freedom van Jonathan Franzen tot een succes te maken. Al sinds een maand voor het verschijnen van het boek, is het erin geslaagd elke week de literaire actualiteit te halen. Het merkwaardige is dat al die informatie niets met het boek zelf te…
Apollinische barok
Huub Beurskens
Over Een snik tot glimlach omgelogen
van Simon Vestdijk
Een snik tot glimlach omgelogen, de selectie die T. van Deel uit het poëtisch werk van Simon Vestdijk maakte, is een bundel waar je lang mee kunt doen. Maar je voelt dat Van Deel, indien hij de ruimte had gekregen, de uitgave met gemak twee, drie of vier keer zo…
Bevrijd van de bevrijding
Jeroen van Rooij
Over Om vijf uur in de middag
van Remco Campert
Van een 81-jarige auteur zou je mogen verwachten dat hij weet wat literatuur vermag. Toch lijkt het erop dat Remco Campert in zijn nieuwe verhalenbundel, Om vijf uur in de middag, juist de twijfel over die kwestie tot hoofdonderwerp gemaakt heeft.
‘Ach, zat hij nog maar in de buik’
Gijsbert Pols
Over Ik kom je halen als het zomer is
van Hans Münstermann
De werkelijkheid die Hans Münstermann oproept in Ik kom je halen als het zomer is bevestigt bedenkelijke neigingen die in de huidige culturele mainstream actueel zijn: gemakzucht, oppervlakkigheid, ideologisch simplisme en de ‘Rückzug ins Private’. Mijn kritiek is niet dat die tendensen gereproduceerd worden. Het probleem is dat Münstermann ze…
Zelf bruid worden
Cin Windey
Over De bruid van Marcel Duchamp
van K. Schippers
Met De bruid van Marcel Duchamp brengt K. Schippers vooral zijn eigen verknochtheid aan Duchamps persoon in kaart. Vanuit Schippers' standpunt (en oeuvre) is dit boek een bijzonder significant moment: het is Schippers' opvallendste poging om zelf de bruid van Duchamp te worden. Maar waarom moet de lezer precies alle…
Het knagen van het konijn in mijn hoofd
Matthijs de Ridder
Over Het konijn op de maan
van Paul Mennes
Met Het konijn op de maan voegt Mennes een weinig optimistisch boek toe aan zijn toch al niet erg opgewekte oeuvre. Maar tegelijkertijd maakt hij ook een van zijn meest aandoenlijke en effectieve outcasts onschadelijk. Ging er in zijn vorige roman Kamermuziek nog een aangenaam soort subversie uit van Sam…
Het schrille spijkerbed van de taal
Samuel Vriezen
Over zelf worden
van Henk van der Waal
Het werk van Henk van der Waal lees ik meestal met een merkwaardig mengsel van bewondering en verwarring. Zijn taal heeft tegelijk iets meeslepends en iets stroefs: uitgebreide volzinnen met complexe syntactische constructies die lezen als een labyrint; gedichten met complexe, zichzelf vele malen in de staart bijtende gedachtekronkels.
Onzichtbare aanwezigheid
Matthijs de Ridder
Over De laatste liefde van mijn moeder
van Dimitri Verhulst
Na Dimitri Verhulsts De helaasheid der dingen (2006) verwachtte iedereen nog een roman vol slapstick en hilariteit, geschreven in een barokke stijl die drijft op bravoure. Met zijn nieuwste roman probeert Verhulst opnieuw los te komen van zijn succesvolste boek. De laatste liefde van mijn moeder is een kritisch tijdsbeeld…
Sjacheren met Shakespeare
Frank Albers
Over Double Falsehood or The…
van Brean Hammond (ed)
Over Contested Will. Who Wrote…
van James Shapiro
Het was even schrikken toen The Arden Shakespeare in het voorjaar een nieuw Shakespearestuk uitbracht. De Arden die een stuk aan het toneeloeuvre van Shakespeare toevoegt, dat is alsof je in een nieuwe bijbeleditie plots een extra evangelie zou aantreffen. Maar is deze uitbreiding van de Shakespearecanon wel verantwoord? Of…
Van kippen en mensen
Joris Note
Over In het begin was er niemand
van Mineke Schipper
Mineke Schipper verdient lof en dank voor de beeldenrijkdom die ze in In het begin was er niemand, haar nieuwe werk over de oorsprong van de mens, toegankelijk maakt. Doorgaans vertelt Mineke Schipper de verhalen aantrekkelijk, maar vooral in de commentaarpassages toont ze zich niet echt een stijlvirtuoos. Ik heb…
Serieuze ironie. De spottende en intellectuele verhaalkunst van Ilja Leonard Pfeijffer
Hans Demeyer
Over Harde feiten: 100 romans
van Ilja Leonard Pfeijffer
De relatie tussen fictie en werkelijkheid is een centraal gegeven in het werk van Pfeijffer.De titel van Pfeijffers nieuwste boek wijst meteen op die relatie: Harde feiten (realiteit), 100 romans (fictie). Pfeijffer demonstreert in deze bundel een eenheid in verscheidenheid, herhaling in variatie. Dat doet hij op formeel vlak door…
De tragedie van de planetaire kleinburgerij
Gijsbert Pols
Over De naaimachine
van Heleen van Royen
Een recensie over Heleen van Royens De naaimachine is een heikele zaak, althans voor iemand die in literatuur zoekt naar reflectie, naar ideeën of naar esthetische ervaringen. In De naaimachine is daarvan namelijk geen spoor en dat maakt het verleidelijk om, na een paar knorrige opmerkingen over Van Royens stijl,…
Geen nieuws, goed nieuws
Gie van den Berghe
Over Gebakken lucht
van Nick Davies
Nooit tevoren kregen zoveel mensen zoveel onderwijs, zoveel kansen om zich intellectueel, politiek en cultureel te ontwikkelen. Kennis en cultuur zijn wijder verbreid dan ooit. Je zou verwachten dat de kwaliteit van de nieuwsmedia, de informatiestroom over mens en wereld, navenant toeneemt, maar het tegendeel is waar. Nooit tevoren was…
Bravoure (opnieuw)
Matthijs de Ridder
Over Opnieuw en opnieuw en opnieuw
van Joost Vandecasteele
Opnieuw en opnieuw en opnieuw van Joost Vandecasteele dient zich in de ondertitel aan als een Neo-Spartaanse hard-boiled liefdestragedie, ‘naar een idee van Heinrich von Kleist en Mark Johnson’, of als de onwerkelijke combinatie van genres en stijlen die ook Vandecasteeles debuut tekende. In dat debuut bleef de beoogde chaos…
De duistere poppenspeler
Patrick Bassant
Over Reynaert de vos
van Marc Legendre en René Broens
In de regel houdt René Broens zijn vertaling van Van den vos Reynaerde heel dicht bij het origineel. De vertaling is ook compleet: er is geen zin weggelaten. De talloze interpretaties van de tekst – de vruchten van eeuwen Reynaertstudie – worden door tekenaar Marc Legendre uitgebeeld. Het is juist…
De spiegel van de lulligheid
Gaston Franssen
Over Overwoekerd
van Tsead Bruinja
Tsead Bruinja is een dichter die het goed met zichzelf heeft getroffen. Hij is zich daar terdege van bewust. Paradoxaal genoeg moest hij eerst in een depressie terechtkomen voordat hij dat inzicht kon verwerven, zo blijkt uit een recent interview. Zijn recentste gedichtenbundel, Overwoekerd, getuigt van dat nieuw verkregen inzicht.…
Geen hond
Kim Gorus
Over Bagatellen
van Willem G. van Maanen
an Maanen slaat met Bagatellen zeker geen nieuwe wegen in. De vijftien kortverhalen vormen een verlengstuk van zijn omvangrijke oeuvre, waarin de meest groteske verhalen, doorspekt met literaire referenties en metafictionele commentaren, op een vanzelfsprekende toon verteld worden – als ware het louter bagatellen, onbeduidende zaken. Sommige passages vormen zelfs…
Brieven van Pygmalion
Jeroen van Rooij
Over Brieven aan Olga
van Jan Wolkers
Toen Jan Wolkers in 1957 een half jaar in Parijs verbleef, correspondeerde hij hartstochtelijk met zijn geliefde, Annemarie Nauta. Onno Blom, die aan Wolkers’ biografie werkt, heeft in Brieven aan Olga Wolkers' brieven (en passages uit die van Nauta) bezorgd en ingeleid. De belangrijkste vraag bij dit boekje is wat…