In memoriam: Hannes Meinkema (1943-2022)

29/11/2022

De Nederlandse auteur Hannes Meinkema (pseudoniem van Hannemieke Stamperius) is op 22 november op 79-jarige leeftijd overleden. Ze werd met name bekend door haar bestseller En dan is er koffie (1976), die nog altijd geldt als een feministische cultroman.

 

In de jaren zeventig van de vorige eeuw was het voor vrouwen erg moeilijk om succesvol te worden in de literatuur. Hannemieke Stamperius koos er daarom voor om haar boeken uit te geven onder een mannelijk pseudoniem, Hannes Meinkema. Overigens schreef ze ook literaire detectives onder de naam Justa Abbing, zoals Schoonheid, schoonheid.

Vooral met haar derde boek, En dan is er koffie, oogstte Meinkema veel lof. In deze roman schreef ze, als een van de eersten in haar vakgebied, over dagelijkse handelingen van vrouwen, waaronder het gebruik van tampons. In En dan is er koffie uit Meinkema onder andere kritiek op de seksistische rolpatronen en vrouwenonderdrukking in de jaren zeventig.

Na deze roman publiceerde ze nog meer dan dertig andere boeken, met thema’s als feminisme, literatuur en religie. Voor haar oeuvre ontving ze in 1989 de Annie Romein-Verschoorprijs. Volgens de jury gaf ze ‘ontelbare individuele vrouwen herkenning en stof tot nadenken’. Ook richtte ze in 1978 het literaire tijdschrift Chrysallis op, waarin literaire bijdragen geschreven door vrouwen voorrang kregen, en schreef ze voor Opzij.

Meinkema’s dichtbundel Het persoonlijke is poëzie wordt aangehaald in Johan Sonnenscheins recensie van Kreek Daey Ouwens’ dichtbundel Guillaume.