Wie solidair is met de Palestijnen, moet ook solidair zijn met de klootzakken

Deel Facebook Twitter / X LinkedIn

De volgende keer dat ik nog eens een persoonlijkheid – of iemand die van zichzelf meent dat te zijn – een verklaring van solidariteit met Palestina hoor uitspreken die begint met een veroordeling van Hamas, gooi ik het boek van Mohammed El-Kurd naar diens hoofd. Dit is waarom.

‘Mijn steun voor Israël en tegen terreur is geen miskenning van het leed van de Palestijnen.’ Dat zei Bart De Wever in oktober 2023 enkele dagen nadat hij had opgeroepen om ‘ondubbelzinnig aan de kant van Israël te staan’ omdat dat ‘de kant van het licht’ zou zijn ‘tegen de krachten van de duisternis’.

Het illustreert precies waar Mohammed El-Kurd het over heeft in zijn boek Perfecte slachtoffers. Medeleven met de Palestijnen is er enkel voor zover zij lijden. We leven mee met de vrouwen en kinderen, zij zijn slachtoffers. Met de mannen toch al iets minder, dat zouden zomaar terroristen kunnen zijn.

‘Ja maar, de Palestijnen, dat zijn ook niet allemaal lieverdjes hoor.’ Zo klinkt het uit de mond van mensen die een genocide blijven verdedigen. Waarop wij dan hemel en aarde bewegen om aan te tonen dat het wel lieverdjes zijn. Alsof ze dat moeten zijn om het recht op leven en zelfbeschikking te verdienen.

Zelfs als

Let op, het boek van El-Kurd is niet bedoeld voor Bart De Wever. Van hem weten we dat hij in realiteit helemaal niets geeft om het leed van de Palestijnen. Alleen kan hij dat niet meer op die manier zeggen zonder zwaar onder vuur te komen liggen. Het boek van El-Kurd is bedoeld voor de welmenende progressieven die verklaren dat Israël nu echt wel te ver gaat en niet alle Palestijnen deel uitmaken van Hamas.

Nu is het natuurlijk een feit dat niet alle Palestijnen deel uitmaken van Hamas, net zoals het een feit is dat Israël te ver gaat. De ongemakkelijke vraag die El-Kurd stelt is echter: wat als het anders was? Wat als alle Palestijnen wél deel uitmaakten van Hamas, zou het dan wel gerechtvaardigd zijn om hen te vermoorden? Wat als Israël minder ver zou gaan, als het de vrouwen en kinderen zou sparen, zou het koloniaal project dan plots wel legitiem zijn?

Als het antwoord op die vragen ‘neen’ is, dan stelt El-Kurd vervolgens de vraag: waarom doen we dan zoveel moeite om te bewijzen dat de Palestijnen perfecte slachtoffers zijn? Het antwoord op die vraag zit in de niet te vertalen ondertitel van het boek. In het Engels is de titel van het boek Perfect Victims: And the Politics of Appeal.

The politics of appeal

Om aanspraak te maken op hun rechten moeten de Palestijnen witgewassen worden, toonbaar aan een westers publiek. Dat betekent: geen mannen met baarden, geen gewapend verzet. Palestijnen mogen geen angst inboezemen, ze moeten medelijden opwekken.

Om een westers publiek aan te spreken heb je meer kans als je iemand zoals Ahed Tamimi opvoert. Toen ze 17 was en door Israël gevangen werd gezet, gingen er foto’s van haar de wereld rond. Ik heb die beelden toen zelf mee verspreid. Een minderjarige vrouw met een lichte haarkleur – en belangrijk: zonder hoofddoek – spreekt nu eenmaal meer aan.

Het probleem met deze politieke strategie is dat de Palestijnen helemaal niets zijn met het medeleven dat hiermee opgewekt wordt. Wat ze nodig hebben is onze solidariteit. Dat zegt ook Tamimi zelf trouwens. ‘Als je mij enkel als slachtoffer ziet en vol medelijden naast mij komt staan, dan wil ik dat medelijden niet’, zo verklaarde ze na haar vrijlating.

Disclaimers

Eens je er op begint te letten, zie je overal dat wat El-Kurd politics of appeal noemt. Het zit in de disclaimers die gemaakt worden voor men iets over Palestina durft te zeggen: ‘Ik ben tegen antisemitisme, maar…’. ‘Ik ben tegen terrorisme, maar…’.

Zulke disclaimers, zo beargumenteert El-Kurd, versterken net het beeld dat ze proberen te bestrijden. Alsof Palestijn zijn of solidair zijn met Palestijnen betekent dat je automatisch schuldig bent aan terrorisme of antisemitisme tot je het tegendeel kan bewijzen. Hoe hard je ook probeert: juist de beschuldiging die je wil ontkrachten, blijft hangen. Onschuld kan nooit definitief worden aangetoond.

Voor de duidelijkheid: dit is ook een zelfkritiek. Ook bij DeWereldMorgen plaatsten we in de nasleep van 7 oktober een disclaimer boven de artikelen over Palestina. De bedoeling van zo’n disclaimer was het wantrouwen weg te nemen in wat dan een ‘gevoelige kwestie’ heet. De vraag die bij zulke redeneringen te weinig gesteld wordt is: wiens wantrouwen en wiens gevoelens?

Waarom hebben we meer aandacht voor wie zich al dan niet aangevallen voelt, dan voor de gevoelens van wie effectief aangevallen wordt, gebombardeerd en uitgehongerd? Waarom zouden we begrip moeten tonen voor wie From the river to the sea een controversiële slogan vindt, maar geen begrip kunnen tonen voor wie er in het licht van een genocide schijt aan heeft of de zogenaamd weldenkenden die slogans wel ‘passend’ vinden?

Woorden en moorden

Het is opmerkelijk hoe we woorden wikken en wegen wanneer we over Palestina spreken. En als er dan eens een artiest zoals Bob Vylan ongeremd uiting geeft aan de woede tegenover Israël, dan voelen velen de noodzaak om zich te distantiëren van zijn woorden. ‘Een moord is één zaak, maar een woord – een woord is onaanvaardbaar’, zo schrijft El-Kurd.

Perfecte slachtoffers is de perfecte wake-upcall om op te houden met die onzin. En dan heb ik het niet over het wikken en wegen van woorden. De juiste woorden kiezen is altijd belangrijk, dat doet El-Kurd ook magistraal. De onzin waarmee we moeten ophouden, zijn de eindeloze pogingen om de Palestijnse zaak te bepleiten op zo’n manier dat het onschadelijk is voor de kolonisator.

Dat is een onmogelijke opgave. De kolonisator zal de Palestijnen pas als onschadelijk beschouwen als ze allemaal dood zijn. Het is daarom de kolonisator die onschadelijk gemaakt moet worden – en niet alleen retorisch. Wie de kolonisator onschadelijk wil maken, moet solidair zijn met de onderdrukten. Niet alleen met de lieverdjes onder hen, ook met de klootzakken.

Daarom dus dat de volgende keer dat ik nog eens een persoonlijkheid – of iemand die van zichzelf meent een persoonlijkheid te zijn – een verklaring van solidariteit met Palestina hoor uitspreken die begint met een veroordeling van Hamas, ik het boek van Mohammed-El Kurd naar diens hoofd gooi.

Dit stuk verscheen eerder op DeWereldMorgen: dewereldmorgen.be