Boon Literatuurprijs 2023 naar Geert Buelens

03/04/2023

Disclaimer: In deze tekst komt een ‘deadname’ voor. Dat betekent dat de auteur van  gender en naam is veranderd. In deze bespreking betreft de deadname ‘Marieke Lucas Rijneveld’. Want tegenwoordig gaat diezelfde persoon als ‘Lucas Rijneveld’ door het leven. 

De Reactor streeft ernaar een inclusief platform te zijn. De Reactor is kritisch over de literatuur die zij recenseert en heeft de beslissing genomen om niet te censureren maar kritisch te beschouwen. Daarom geeft De Reactor het aan wanneer er in een tekst taal voorkomt die in een inclusief en divers wereldbeeld problematisch is. Ben je benieuwd naar een inclusief beleid op taalgebruik, download dan hier de handreiking van Codedi.

 

De winnaar van de tweede editie van de Boon Literatuurprijs is Geert Buelens met Wat we toen al wisten. De vergeten groene geschiedenis van 1972. De uitreiking van de grootste Vlaamse prijs voor Nederlandstalige literatuur vond plaats op 30 maart in VIERNULVIER te Gent. Buelens wint hiermee 50.000 euro.

Het is opvallend dat een non-fictieboek de belangrijke literatuurprijs wint. Doorgaans worden voornamelijk fictiewerken bekroond met prijzen van dit kaliber. De onderzoekende en onconventionele manier waarop Buelens in zijn boek de thema’s milieuvervuiling en klimaatverandering aankaart – thema’s die in een groot deel van de genomineerde werken naar voren kwamen – gaf uiteindelijk de doorslag voor de jury. “Een terugkerend thema in de klimaatboeken die wij lazen, was wanhoop. Geert Buelens overstijgt die houding door een cultuurgeschiedenis te schrijven waarin hij het persoonlijke aan het wetenschappelijke koppelt, het politieke en sociale debat aan literatuur en andere kunst en het haast vergeten klimaatbewustzijn in 1972 aan onze huidige tijd.”

Wat we toen al wisten gaat over milieuvervuiling en klimaatverandering, en laat daarbij zien dat milieubewustzijn en kennis over de gevolgen van de opwarming van de aarde helemaal niet nieuw zijn. In de jaren zeventig werd namelijk al de beroemde studie “Grenzen aan de groei” gepubliceerd door de Club van Rome, waarin gewaarschuwd wordt voor de gevolgen van de consumptiemaatschappij, groeiende wereldbevolking en uitputting van natuurlijke hulpbronnen voor de aarde. “De mensheid wist in 1972 dat de planeet in gevaar was”, stelt Buelens in zijn boek. “Dat maakt dit boek onvermijdelijk ook een verhaal over verzuim, verwaarlozing en vergetelheid.”

Tom Lanoye won met zijn roman De draaischijf de publieksprijs, gekozen door 13.000 lezers van VRT en De Standaard. Hij droeg zijn prijs op aan de net overleden Vlaamse acteur Johan Leysen, met wie hij heeft samengewerkt.

De Boon Literatuurprijs

De Boon is een jaarlijkse literatuurprijs met twee categorieën: één voor fictie en non-fictie en één voor kinder- en jeugdliteratuur. Het doel van de prijs is om literatuur in Vlaanderen zichtbaarder en vanzelfsprekender te maken, auteurs en illustratoren de erkenning te geven die ze verdienen, en te verleiden tot het lezen, lenen en kopen van boeken. Dit jaar bestond de jury uit Joke van Leeuwen (voorzitter), Catherine Vuylsteke, Ihsane Chioua Lekhli, Krist Biebauw, Max Urai en Sam De Wilde. De eerste editie van de prijs, in 2022, werd gewonnen door de Nederlandse schrijver Marieke Lucas Rijneveld met zijn tweede roman Mijn lieve gunsteling.

Geert Buelens

Geert Buelens (1971) is dichter, essayist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Zijn poëziedebuut Het is werd bekroond met de Lucy B. en C.W. Van der Hoogtprijs 2003 en werd genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs 2002. Voor Van Ostaijen tot heden (derde, geactualiseerde druk 2008) ontving hij de Vlaamse Cultuurprijs voor Kritiek en Essay. Europa Europa. Over de dichters van de Grote Oorlog (2008) kreeg de ABN-AMRO-prijs voor beste non-fictieboek. Daarnaast schreef hij onder meer de poëziebundel Thuis (2014) en, samen met Hubert van den Berg, Dan Dada doe uw werk! Avant-gardistische poëzie uit de Lage Landen (2009). In 2020 verscheen zijn vierde poëziebundel Ofwa. Buelens schrijft voor De Standaard en was jarenlang redacteur van het literaire tijdschrift yang, waarin hij gedichten en essays publiceerde. In 2021 interviewde Sarah Posman Geert over global sixties, naar aanleiding van zijn in 2018 verschenen boek De jaren zestig.

Lees hier de stukken die Geert schreef voor De Reactor:

“Een crisis van de verbeelding” over Te groot om ons voor te stellen van Amitav Ghosh.

“Comakijken en een beetje lezen” over Spoiler. Over televisieseries en wereldliteratuur van Mark Cloostermans.

“Een behulpzame zeeman in dienst van God” over Zeitoun van Dave Eggers.